«Туркий халқларда фильмлар яратиш учун миллионлаб сюжетлар мавжуд»

Форум. Ташкилотчилар фотосурати

Бу йил 65 ёшга тўлаётган «Ипак йўли дурдонаси» ХV Тошкент халқаро кинофестивали доирасида ТУРКСОЙ халқаро маданий ташкилоти кинофорум ташкилий қўмитаси билан ҳамкорликда 30 сентябрь куни пойтахтда туркий халқларнинг ўзаро маданий ҳамкорлиги учун муҳим бўлган бир қанча тадбирларни ўтказди.

ℹ️ ТУРКСОЙ туркий мамлакатлар ва ўлкаларни бирлаштирган туркий мадания халқаро ташкилотидир. Унинг асосий мақсади «туркий халқларнинг умумий моддий ва маданий ёдгорликларини асраб-авайлаш, ривожлантириш ва келажак авлодларга етказиш бўйича туркий халқлар ўртасидаги ҳамкорлик қилиш»дир.

Янги Ўзбекистон кинематографиясида ТУРКСОЙдаги энг яқин ҳамкорлар билан ҳамкорлик тизимли ривожланишнинг муҳим таркибий қисмларидан биридир. Сўнгги бир неча йил ичида кино соҳасида ҳамкорлик бўйича ўнлаб меморандумлар имзоланди, ҳамкорликда фильмлар суратга олинмоқда, мунтазам учрашувлар ўтказилмоқда, барча даражаларда тажриба алмашилмоқда.

Форум. Ташкилотчилар фотосурати

Тошкент кинофестивали юбилейи бўлмиш бу йили

ТУРКСОЙ мамлакатлари ўртасида кино соҳасида ҳамкорлик қилишга расмий асос бериш ва янги ташкилот – Туркий халқлар кинематографлари уюшмасини ташкил этишга қарор қилинди.

Дарҳақиқат, Иттифоқнинг ташкил этилиши туркий давлатларнинг бир-бирига интилишлари ва умуман маданий соҳада, хусусан, кинода ўзаро ҳамкорликни кучайтириш истагининг расмий тасдиғидир. Озарбайжон, Қозоғистон, Қирғизистон, Татаристон (Россия), Туркманистон, Туркия ва Ўзбекистон вакиллари янги ҳамжамиятга аъзо бўлишди. Яқин орада низомни тайёрлайдиган ва тафсилотларга аниқлик киритадиган ишчи гуруҳ тузилади. Ўзбекистон Кинематография агентлиги бош директори Фирдавс Абдухолиқов ишчи гуруҳ раҳбари этиб тайинланди.

ТУРКСОЙ ташкилоти раиси Султон Раевнинг айтишича, янги уюшма ташкил этилиши туркий дунёда кино санъатининг қайта тикланишидан дарак беради. Унинг аниқлик киритишича, янги ташкилот минимал бюрократия билан ижодкор бўлиб, туркий мамлакатлар киноижодкорлари ўртасидаги мулоқотни яхшилашга, турли муаммоларни биргаликда ҳал қилишга ёрдам беради. Шу билан бирга, ташкилот аъзолари ўз мамлакатлари расмийларидан ёрдам ва ресурслар сўраш ҳуқуқини ўзида сақлаб қолади.

Фирдавс Абдухолиқов Ассоциациянинг расмий асоси мавжудлиги кино ижодкорларининг имкониятларини кенгайтиришини алоҳида таъкидлади. «Бирлашиб, ғалаба қозонишимиз мумкин», – деди Ўзбекистон Кинематография агентлиги раҳбари.

Фирдавс Абдуҳолиқов. Ташкилотчилар фотосурати

Давра суҳбатида туркий дунё давлатларидан йигирмадан ортиқ маданият вакиллари, расмий ва кино ижодкорлари иштирок этди. ТУРКСОЙга бағишланган видеоролик намойиш этилди, туркман киноси асарлари тақдимоти бўлиб ўтди.

Раев ва Абдухолиқовдан ташқари Озарбайжон маданият ва туризм вазири маслаҳатчиси Орхан Фикретоғлу, Туркия Маданият ва туризм вазирлиги Кино департаменти бош директори Эркин Йилмаз, «Туркманфильм» киностудияси раҳбари Арслан Эебердиевлар, Қирғизистон Кинематографлар уюшмаси, ФИПРEСCИ ва НEТПАК аъзоси Гулбара Толомушова, қозоғистонлик танқидчи, халқаро кинофестиваллар ҳакамлар ҳайъати аъзоси Гулнора Абикеева, «Татаркино» киностудияси раҳбари Миляуша Айтуганова, «Абдуҳалик Ғиждувоний» лойиҳаси координатори Байрам Байраммуҳаммедов, Венгрия миллий кино саноатининг ривожланиши ва Миллий кино институти директори Чаба Каэл сўзга чиқдилар.

Давра суҳбатида бир-бири ҳақида кўплаб хушомадгўй сўзлар айтилди, самарали ҳамкорлик, режа ва истиқболлар ҳақида сўз юритилди. Иштирокчилар, шунингдек, туркий дунё давлатларининг олтин классик асарларини юклаб олиш ва томоша қилиш, қўшма ҳамкорлик лойиҳаларини яратиш учун платформа яратиш имкониятини ҳам эътибордан четда қолдиришмади. Жумладан, Байраммуҳамедов Туркия ва Ўзбекистоннинг қўшма лойиҳаси «Абдухолиқ Ғиждувоний» ҳақида гапирди. Туркия Кино бош бошқармаси раҳбари Эркин Йилмаз Европадаги тақчилликка қарши ўлароқ туркий мамлакатларда янги фильмлар сюжетига айланиши мумкин бўлган миллионлаб воқеалар борлигини таъкидлади. Туркманистонлик режиссёр Хўжақули Нарлиев ТУРКСОЙга аъзо мамлакатларнинг ҳар бирида ҳамкор давлатлар томонидан яратилган барча янги фильмларни трансляция қиладиган телеканал яратишни таклиф қилди. «Санъат ҳақиқий бўлса, у кучлироқдир», — дея таъкидлади Нарлиев.

Шунингдек, молиялаштириш, сифатли фильмлар яратиш, кинофорумларни мунтазам ўтказиш каби мураккаб масалалар ҳам кўтарилди.

Тақдирлаш маросими. Ташкилотчилар фотосурати

Расмий қисмдан сўнг Кинематографлар уйининг катта залида «Биродарлик санъати» бадиий кечаси бўлиб ўтди. Қизил гилам устида туркий дунё киносининг таниқли вакиллари, жумладан, Озарбайжонда хизмат кўрсатган артистлар Гамида Омарова ва Айшел Маммадов, Қозоғистонда хизмат кўрсатган артистлар Канат Торебай ва Венера Нигматулина, қирғизистонлик рассом Ортиқпай Суюдуков ва режиссёр Темир, режиссёр Хўжақули Нарлиев, турк актёрлари Жалол Ал ва Али Бухара Мете, ўзбек режиссёрлари Али Ҳамроев ва Шуҳрат Маҳмудов ҳамда бошқа ўнлаб таниқли киноижодкорлар ҳозир бўлдилар.

Турк дунёсининг энг яхши киноижодкорлари туркий кинематографияни ривожлантириш ва маданий алоқаларни мустаҳкамлашга қўшган ҳиссаси учун ТУРКСОЙнинг Олтин юлдузи билан тақдирландилар. Мукофотланганлар орасида озарбайжонлик режиссёр Элчин Гулиев, қозоғистонлик актёр ва режиссёр Тунгишбай Джаманқулов, Қирғизистон халқ артисти Ортиқбай Суюдуков, туркман актрисаси Мая Аймедова, туркиялик режиссёр Семиҳ Капланоғлу, Ўзбекистон халқ актрисаси Гулчеҳра Жамиловалар бор эди. Ўзбекистон, Озарбайжон ва Туркиянинг таниқли эстрада санъаткорлари чиқиш қилди.

Концерт. Ташкилотчилар фотосурати

Яқин кунларда Ўзбекистон Кинематография агентлиги Туркиянинг етакчи ТРТ телеканали билан қўшма бешта лойиҳани амалга ошириш бўйича меморандумлар имзолайди.

Кинофестивалда Тошкент шаҳри ва республика вилоятларида ТУРКСОЙ ташкилотига аъзо давлатлар томонидан ишлаб чиқарилган жами 35 дан ортиқ фильм намойиш этилиши режалаштирилган. Озарбайжоннинг «Марям» драмаси, қозоқларнинг «Менинг Жиним» фантастик комедияси, реал воқеалар асосида яратилган «Топилдиқ» қирғиз фильми, «Қизил курте» туркман уруши драмаси, Туркиянинг «Ҳасан йўли» фильми, «Якшанба» ўзбек драмаси шулар жумласидандир.